زمان مطالعه6 دقیقه
می پسنـدم1
اندازه متن12
صدای دل‌نشین پیانو، اولین بار در شهر پادووای ایتالیا شنیده شد. شاید بارتولومئو کریستافوری، مخترع پیانو هرگز فکر نمی‌کرد که این ساز روزی محبوب‌ترین ساز جهان شود، اما پس از گذشت ده سال و با تحقیقات موسیقی‌دان‌ها، پیانو کم‌کم به مادر ساز ها تبدیل شد. لقبی که تا به امروز، هیچ سازی نتوانسته از آن خود کند. در اصل پیشرفت یک‌باره و جهانی‌شدن پیانو را می‌توان مدیون یک مقاله از نویسنده‌ای ایتالیایی تبار دانست. مقاله‌ای که بعدها به سایر زبان‌ها منتشر و مقدمه‌ای برای گسترش و بهبود این ساز شد. مخترع پیانو که در حقیقت یک سازنده هارپسیکورد بود، در تلاش برای یافتن راهی بود که بتوان سازی با گستره‌ی صوتی بیشتر ایجاد کرد. صدای هارپسیکورد مستقل از شدت ضربه‌ای که انگشتان به کلید وارد می‌کنند، یک صدای ثابت بود. پیانو این ویژگی را داشت که انگشتان نوازنده شدت صدا را انتخاب کنند. درواقع شدت ضربه باعث بلند شدن یا نرمی صدا می‌شد.
هارپسیکورد جدید که در ابتدا پیانو فورته ( به معنی قوی و ملایم) نام گرفت، با ویژگی قابل‌توجهی که داشت در قرن هیجدهم توجه نوازندگان و موسیقی‌دان‌ها را به خود جلب کرد. پس‌ازآن رفته‌رفته با تغییراتی در راستای بهبود ساز، به پیانو امروزی تبدیل شد و با گستره‌ی صوتی فوق‌العاده مادر ساز ها نام گرفت.
البته باید گفت نوازندگان و همچنین سازهای دیگری نیز، در شکل‌گیری این ایده و اختراع آن مؤثر بودند که ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به اسکروتر، ارگ نواز آلمانی و یا سیلبرمن، سازنده‌ی معروف ارغنون اشاره کرد. همچنین در برخی کتاب‌های تاریخی گفته می‌شود ایده اولیه ساخت پیانو ریشه در سازهایی مانند دولسیمیر یا هتبرک دارد، در این‌گونه سازها، ضربه‌ی چکش بر روی سیم‌ها منجر به تولید صدا می‌شود. ساختاری مشابه با سنتور ایرانی.
پیانو، در سال‌های ابتدایی زندگی خود، به دلیل قیمت بالایی که داشت، تنها متعلق به طبقه‌ی اشراف بود. علاقه و وابستگی این طبقه به پیانو تا حدی زیاد بود که نواختن آن برای هر دوشیزه، در دسته مهارت‌هایی قرار می‌گرفت که می‌بایست پیش از ازدواج آن را فراگرفته باشد. البته ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که نواختن پیانو در مجامع عمومی تنها برای مردان امکان‌پذیر بود.
در اوایل قرن نوزدهم، به‌تدریج با پیشرفت قشر متوسط، پیانو به خانه‌های اکثر اقشار جامعه راه پیدا کرد. رایج شدن پیانو در جامعه پیشرفت بسیار زیادی را در رابطه این ساز و به‌طورکلی موسیقی در سایر بخش‌ها رقم زد.
کلاویه های پیانو، همان کلیده
ای سیاه‌وسفید هستند که نوازنده با ضربه زدن به آن‌ها قطعه را اجرا می‌کند. اما تابه‌حال با خود فکر کرده‌اید چرا کلیدهای این ساز در دو رنگ و اندازه‌ی مختلف ساخته‌شده است؟
هر اکتاو در پیانو هفت کلید دارد. در حقیقت برای هر نت در هر اکتاو یک کلید سفید در نظر گرفته‌شده است. به کلاویه های سفید پیانو natural key یا کلیدهای طبیعی نیز می‌گویند. بدین معنا که صدای طبیعی نت را اجرا می‌کنند.
اگر به ساز پیانو دقت کنید در هر دو طرف کلیدهای سفید یک کلید سیاه قرارگرفته است. اگر به کلید سیاه سمت راست ضربه بزند در حقیقت شما نت دیز را اجرا کرده‌اید. حالا کلید سیاه سمت چپ را لمس کنید. این صدا مربوط به نت بمل است.
البته همه‌چیز به ضربه‌ی شما انگشتان شما بستگی دارد. این همان قانونی است که در نوازندگی پیانو به آن حساسیت به‌شدت ضربه می‌گویند. شدت ضربه‌ی شما میزان ملایم یا بلند بودن صدا را فارغ از نتی که اجرا می‌کنید، مشخص می‌کند.
شاید با شنیدن کلمه پدال، اولین چیزی که در ذهن هرکس نقش می‌بندد، یک اتومبیل باشد، باید گفت اهمیت پدال‌ها در پیانو و مهارت یک نوازنده در استفاده از آن‌ها، درست شبیه به پدال یک ماشین و اهمیت فراوان آن در رانندگی است. یک نوازنده باید زمان دقیق و نحوه‌ی استفاده از هر پدال را به‌خوبی بداند. پدال‌ها در حقیقت روی نت و صدای تولیدشده تأثیر می‌گذارند. البته با توجه به نوع و کاربردشان تأثیری که روی صدا می‌گذارند می‌تواند متفاوت باشد.
هر پیانو معمولاً دو یا سه پدال دارد، که در این سه دسته قرار می‌گیرند:
. پدال دمپر( پدال تقویت)
. پدال سوستنوتو ( پدال وسط)
. پدال کم‌صدا ( پدال سافت یا نرم)
اولین گام برای مهارت در هر کاری، علاقه و پس‌ازآن تلاش بی‌وقفه است. اگر می‌خواهید یک نوازنده حرفه‌ای شوید، شما در گام اول باید عاشق موسیقی باشید. پس‌ازآن باید تمرین کردن را جزئی جدانشدنی از زندگی روزمره خود بدانید. اما تمرین کردن حرفه‌ای اصولی دارد که در این بخش به چند اصل مهم دراین‌باره اشاره‌شده است:
.مراقب گوش‌هایتان باشید!
به زبان ساده می‌توان گفت برای آنکه خوب بنوازید باید خوب گوش کنید. در حقیقت شما باید یک شنونده حرفه‌ای باشید و بدین معنا که قطعات معروف و زیبا را بارها گوش کنید و سعی کنید از تکنیک‌ها و سبک‌های مختلف در نوازندگی استفاده کنید. این امر می‌تواند در مورد نگاه کردن به حالت دست و فرم نوازندگی، نیز صادق باشد. سعی کنید در هنگم نواختن استاد موسیقی یا فیلم‌های آموزشی با دقت به حرکات دست افراد نگاه کنید. گوش و چشم شما به‌عنوان یک نوازنده باید با موسیقی دوست باشد.
با سازتان مهربان باشید.
معمولاً در شروع یادگیری، به دلیل ضعیف بودن انگشتان یا سایر موارد، نوازندگان با شدت به کلیدها ضربه می‌زنند و حرکات دستشان روی کلیدها کاملاً خشک است. پیشنهاد می‌شود هنگام تمرین کاملاً آرام باشید، تمام دغدغه‌ها را بیرون کنید. بدن شما باید آرامش لازم را برای تمرین داشته باشد. چند نفس عمیق بکشید و بگذارید انگشتانتان روی کلیدها به‌آرامی برقصند.
ریتم را از دست ندهید
حتی اگر هنوز روی یک قطعه تسلط کافی نداشته باشید، پایداری ریتم می‌تواند، قسمتی از اشتباهات شما را پوشش دهد. در مواردی ممکن است از بعضی آکوردها یا نت‌ها اطمینان نداشته باشید، این همان نقطه‌ای است که ریتم به کمک شما خواهد آمد.
به دست‌هایتان فرصت بدهید
اگر یک نوازنده مبتدی هستید برای حرکت هم‌زمان دست‌هایتان عجله نکنید. شما بالاخره این کار را یاد خواهید گرفت. در ابتدا بهتر است از دست راست شروع کنید. بعد از درک شیوه‌ی حرکت انگشتان دست راست، حالا نوبت آموزش دست چپ است. اگر شما حرکت هر دست را جدا یاد بگیرید، بهتر می‌توانید بین انگشتانتان هماهنگی ایجاد کرده و به‌تدریج با دو دست بنوازید.
نت‌ها را به خاطر داشته باشید
معمولاً نواختن یک قطعه از حفظ، مخصوصآ در ابتدای نوازندگی، کمک بسیاری به درست نواختن آن می‌کند. سعی کنید قطعه‌ها را به یاد داشته باشید. البته این کار نیز با تمرین بسیار حاصل می‌شود. شما باید قطعه‌ی موسیقی را به بخش‌های کوچک تقسیم کرده و کم‌کم تمام قطعه را به حافظه بسپارید.
عجله نکنید
شاید از نگاه کردن به‌سرعت حرکت دست‌های یک نوازنده پیانو به وجد آمده باشید و همین امر باعث شده باشد سعی کنید هرچه سریع‌تر بنوازید. اما باید گفت این‌یک باور اشتباه است. سرعت در نوازندگی با گذر زمان به وجود می‌آید. شما باید سعی کنید، آرام و با تمرکز بنوازید. کیفیت و اجرای درست در ابتدای کار بسیار مهم‌تر از سرعت داشتن است. اطمینان داشته باشید وقتی همه‌چیز را درست یاد بگیرید به‌تدریج با سرعت بیش‌تری خواهید نواخت.
